Makale Detayı

DOSYANIN YARGITAYDA KESİNLEŞMESİNDEN SONRA NE YAPILABİLİR

CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISININ İTİRAZ YETKİSİ

Başsavcılığın itirazı kanun yolu Yargıtay Ceza Daireleri ve İcra İflas işleri ile ilgili dairesinin ceza hukukuna ilişkin hükümlerinin Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının başvurusu ile Yargıtay Ceza Genel Kurulunca incelenmesini sağlar. Esasen temyiz kanun yolu ile birlikte ele alındığından temyiz incelemesi kapsamına tali bir hukuka aykırılık incelemesidir. Her ne kadar itiraz olarak adlandırılsa da olağan kanun yolu olan itirazla bir ilgisi yoktur ve itiraza ilişkin hükümlerin başsavcılığın itirazına uygulanması söz konusu olmamalıdır.

Bir görüşe göre Başsavcılığın itirazına konu olan kararlar henüz kesinleşmemiş kararlardır. Bu bağlamda başsavcılığın itirazı kararın kesinleşmesine engel olur. Zira başsavcılığın itirazı  kanun değişikliği öncesi CMUK bakımından tüm başvurularda, yeni kanunumuz CMK bakımından aleyhe başvurularda otuz günlük süre ile sınırlanmıştır. Dolayısıyla hükmün kesinleşmesi bu otuz günlük sürenin başvurusuz geçirilmesi, başvurulmayacağının açıklanması ya da başvuru durumunda ret kararının verilmesine bağlıdır.

Ancak doktrin ve uygulamada hakim fikir olarak ortaya çıkan ve başsavcılığın itirazını olağanüstü kanun yolu olarak nitelendiren ve buna gerekçe olarak da aleyhine başvuruda bulunulan hükmün kesinleşmiş olmasıdır.

Başsavcılığın itirazına başvurmak yetkisi Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına ve istinaf yolunda kesinleşen kararlar için Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığına aittir. Ancak diğer ilgililerin Başsavcılığa başvurarak bu yola gidilmesini talep etmek hakları bulunmaktadır. İtiraza başvuru durumunda itirazın sebepleri gösterilmelidir. Ancak Ceza Genel Kurulu bu sebeplerle bağlı olmaksızın karar verecektir. Onama kararlarına karşı gidilebildiği gibi bozma kararlarına karşı gidilmesine bir engel yoktur.

Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 265. maddesine göre, “Cumhuriyet savcısı tarafından aleyhine kanun yoluna gidilen karar, sanık lehine bozulabilir veya değiştirilebilir. Cumhuriyet savcısı, kanun yoluna sanık lehine başvurduğunda, yeniden verilen hüküm önceki hükümde tayin edilmiş olan cezadan daha ağır bir cezayı içeremez.” Bu durumda; hüküm sanık veya sanık lehine cumhuriyet savcısı veya Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 262. maddesine göre; sanığın yasal temsilcisi veyahut eşi tarafından sanık lehine temyiz edilmiş ise, sanık hakkında bozma kararından sonra ilk oluşturulan hükümde yer alan cezadan daha ağır bir ceza tayin edilemeyecektir. Böylece bozmadan sonra serbestlik ilkesine bir sınırlama getirilmiş olmaktadır.

Aleyhe bozma yasağı yalnızca sanık lehine temyizde söz konusu olduğundan şayet sadece sanık lehine temyize başvurulmuşsa etkisini Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının itirazında da gösterecektir. Aynı şekilde sanık lehine itiraz yoluna başvurulmuşsa aleyhe bozma yasağı geçerli olacaktır. İtiraz üzerine verilen kararlara karşı yerel mahkemelerin direnme hakları vardır. Uyma mecburiyeti sadece direnmeden sonra verilen Ceza Genel Kurulu kararları bakımından geçerlidir. İtiraz üzerine verilen kararlar esasen daire kararına ilişkindir ve direnmeden sonra verilmiş de değildir

İlgili kanun maddesi gereğince;

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının itiraz yetkisi

 Madde 308

(1) Yargıtay ceza dairelerinden birinin kararına karşı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı,  re'sen veya istem üzerine, ilâmın kendisine verildiği tarihten itibaren otuz gün içinde Ceza Genel Kuruluna itiraz edebilir. Sanığın lehine itirazda süre aranmaz.

(2) (Ek: 2/7/2012-6352/99 md.) İtiraz üzerine dosya, kararına itiraz edilen daireye gönderilir.

(3) (Ek: 2/7/2012-6352/99 md.) Daire, mümkün olan en kısa sürede itirazı inceler ve yerinde görürse kararını düzeltir; görmezse dosyayı Yargıtay Ceza Genel Kuruluna gönderir.

Bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığının itiraz yetkisi

Madde 308/A- (Ek: 20/7/2017-7035/23 md.)

(1)Bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kesin nitelikteki kararlarına karşı bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığı, re’sen veya istem üzerine, kararın kendisine verildiği tarihten itibaren otuz gün içinde kararı veren daireye itiraz edebilir. Sanığın lehine itirazda süre aranmaz. (Değişik cümleler:17/10/2019-7188/30 md.) Daire, mümkün olan en kısa sürede itirazı inceler ve yerinde görürse kararını düzeltir; görmezse dosyayı itirazı incelemek üzere ceza daireleri başkanlar kuruluna gönderir. Kurula gönderilen itiraz hakkında, kararına itiraz edilen dairenin başkanı veya görevlendireceği üye tarafından kurula sunulmak üzere bir rapor hazırlanır. (Ek cümleler:17/10/2019-7188/30 md.) Kurulun itirazın kabulüne ilişkin kararları, gereği için dairesine gönderilir. Kurulun verdiği kararlar kesindir. Dörtten fazla ceza dairesi olan bölge adliye mahkemelerinde Hâkimler ve Savcılar Kurulu tarafından daire başkanları arasından belirlenen ve dört üyeden oluşan başkanlar kurulu bu incelemeyi yapar. Başkanlar kurulunun bu maddeye ilişkin çalışma usul ve esasları, Hâkimler ve Savcılar Kurulu tarafından belirlenir.